یکی از استاندارد های بسیار مهم خودرو سازی استاندارد های آلایندگی اروپا است که به آن اصطلاحا یورو نیز گفته می شود و نسخه های مختلفی دارد. این استاندارد، میزان مجاز انتشار گاز های آلاینده خودرو را مشخص می کند. این استاندارد ها در هر نسخه خود یک سری محدودیت های مشخصی برای خودرو ها اعمال می کنند. در حال حاضر یکی از جدید ترین نسخه های این استاندارد، استاندارد یورو 5 است که از اول ژانویه 2020 قوانین آن اعمال شده است. در این مقاله قصد داریم شما را بیشتر با این استاندارد آشنا کنیم.
استاندارد یورو 5 چیست؟
استاندارد یورو 5 پنجمین مجموعه از استاندارد های اروپایی است که «استاندارد حفاظت از آلودگی» نیز نامیده می شود و برای وسایل نقلیه سبک مثل موتور سیکلت ها تعیین شده است. هدف از اعمال این استاندارد، به حداقل رساندن میزان آلاینده هایی از جمله هیدروکربن ها، مونوکسید کربن، اکسید های نیتروژن و ذرات تولید شده موتور سیکلت، موتور اسکوتر و سه چرخه و چهار چرخه دسته L است. استاندارد هایی که برای موتور های سه و چهار چرخ اعمال می شود، با موتور های دو چرخ متفاوت است.
تاریخچه استاندارد های یورو، به یورو 1 برای موتور سیلکت ها و دیگر وسایل نقلیه باز می گردد. اولین نسخه از مجموعه استاندارد های یورو در 17 ژوئن سال 1999 اجرا شد. پس از آن یورو 2 در یک آوریل 2004، یورو 3 در 1 ژانویه 2006، یورو 4 در سال 2013 و یورو 5 از اول ژانویه 2020 برای تمام مدل های جدید و تایید شده اجرا شده است. تولیدکنندگان و اپراتور ها برای موتور های قدیمی تر باید تغییرات لازم را تا ژانویه 2021 اعمال می کردند. به روز شدن این استاندارد ها با توجه به هدفی که دنبال می کنند؛ یعنی کاهش آلودگی هوا، کاملا ضروری تلقی می شود.
تفاوت یورو 5 با یورو 4
طبیعتا استاندارد های یورو با معرفی هر نسخه جدید، سخت گیرانه تر از نسخه های قبلی خود می شود. یورو 5 نیز همین گونه است و اولین تفاوت آن با نسخه قبلی خود یعنی یورو 4، استاندارد های سخت گیرانه تر به ویژه در زمینه میزان مونوکسید کربن، هیدروکربن های نسوخته و اکسید های نیتروژن تولید شده توسط وسیله نقلیه است.
علاوه بر این یورو 5 استاندارد های جدیدی را برای اندازه گیری هیدروکربن ها در نظر گرفته است. البته متان در بین این قوانین یک استنثاء است و قوانین جدید شامل آن نمی شود. بر اساس قوانین جدید در یورو پنج، موتور سیکلت ها نباید بیش تر از 0.1 گرم در هر کیلومتر هیدروکربن تولید کنند. همچنین هیدرو کربن های غیر متان (NMHC) نباید بیش از 68 درصد این ترکیب را تشکیل دهند. قوانین جدید یورو 5 یک مانع بسیار بزرگ برای بسیاری از تولیدکنندگان موتورسیکلت و دیگر وسایل نقلیه سبک محسوب می شود؛ زیرا متان تنها مقدار ناچیزی از این ترکیب را تشکیل می دهد.
یکی دیگر از مهم ترین قوانینی که موجب تفاوت یورو 4 با نسخه 5 آن می شود، استاندارد ها و قوانین سخت گیرانه تر برای انتشار ذرات معلق است. البته این استاندارد قرار است که تنها برای موتور های دیزلی اعمال شود.
طبق استاندارد هایی که در یورو 4 مشخص شده بود، موتور سیکلت ها باید گواهینامه دریافت کنند که نشان دهد پس از طی کردن 20000 کیلومتر هنوز فرسوده نشده اند و می توانند استاندارد های آلایندگی را رعایت کنند. در یورو 5 این استاندارد تغییر کرده و میزان طول عمر تخمینی موتور در این استاندارد افزایش یافته است؛ اما لازم است که یک سیستم عیب یابی جدید روی برد آن نصب شود.
همچنین از دیگر عواملی که باعث تفاوت یورو 4 با 5 می شود، استاندارد ها و قوانین جدید برای تست کنترل کیفیت موتور ها است. در استاندارد یورو 4 موتور سیکلت ها به یک سیستم OBD درجه یک نیاز داشتند که تنها شامل کنترل مدار الکتریکی و خرابی های سیستم کنترل آلایندگی می شد. اما در یورو 5 سیستم OBD درجه دو نیاز است. در سیستم OBD درجه دو، علاوه بر موارد قبلی، سنسور تشخیص خطا و خرابی سنسور اکسیژن اضافه می شود. علاوه بر این در یورو پنج قوانینی برای اضافه کردن سنسور مبدل های کاتالیزوری پیشنهاد شده که البته اجرا شدن آن ها تا سال 2025 به تعویق افتاده است.
آخرین مورد تفاوت یورو 4 و 5، با سطح صدای تولید شده موتور ارتباط دارد. طبق قوانین یورو 4 سطح صدای تولید شده موتور های 175 سی سی و بزرگ تر از آن باید حداکثر 80 دسی بل باشد. محدودیت هایی که یورو 5 قرار است برای تولید صدا اعمال کند، هنوز مشخص نشده است. اما قطعا این استاندارد ها سخت گیرانه تر از یورو 4 خواهند بود.
چرا استاندارد یورو تا این اندازه اهمیت دارد؟
هرچند استاندارد های یورو به صورت رسمی در اروپا اجرا می شوند، بسیاری از کشور های دنیا آن ها را برای وسایل نقلیه به عنوان یک استاندارد مناسب می شناسند و به اجرا در می آورند. البته برخی از کشور ها نیز دارای استاندارد های مخصوص به خود هستند. برای مثال ایالات متحده استاندارد های ملی خود را دارند.
البته استاندارد های ملی ایالات متحده با استاندارد های اروپایی تفاوت های بسیاری دارد و به طور کلی محدودیت های کمتری را پیش روی تولید کنندگان می گذارد. برای مثال محدودیت تولید مونوکسیدکربن در ایالات متحده 12 گرم در کیلومتر است که در مقایسه با استاندارد یورو 5 که 1 گرم در هر کیلومتر است، سخت گیری خیلی کمتری دارد.
استاندارد های یورو در حال حاضر در بسیاری از نقاط دنیا مورد استفاده قرار می گیرند و در حال تبدیل شدن به یک استاندارد جهانی هستند. برای مثال بازار های بین المللی بزرگ مانند هند و چین قوانین جدید خود را بر اساس یورو و محدودیت های انتشار گاز های گلخانه ای اروپا تنظیم کرده اند. همچنین جالب است بدانید که ژاپن در سال 2017 قوانین محدودیت انتشار گاز های گلخانه ای خود را با یورو 4 هماهنگ کرد.
قوانین یورو شرکت های تولید کننده موتور سیکلت در ایالات متحده و دیگر کشور ها را که استاندارد های ملی خود را دارند، تحت تاثیر قرار می دهند. زیرا برای حضور در بازار اروپا لازم است که موتور سیکلت تولید شده بر اساس قوانین یورو اروپا باشد.
جمع بندی
تمام کشور ها در دنیا برای جلوگیری از گرمایش جهانی و کاهش ردپای کربن، قوانین مخصوص به خود را برای وسایل نقلیه دارند. یکی از استاندارد های بسیار مهم، استاندارد یورو است. این استاندارد مخصوص به خود اروپا است؛ اما در حال حاضر بسیاری از کشور های دنیا نیز آن را به عنوان نمونه برای تولید خودرو ها و موتورسیکلت های خود انتخاب کرده اند. جدید ترین مجموعه استاندارد های این قوانین، یورو 5 است که در این مقاله درمورد استاندارد های آن و تفاوت های آن با یورو 4 توضیح دادیم. لازم به ذکر است که در ایران نیز استاندارد آلایندگی یورو ۵ با همت و تلاش هیئت مدیره انجمن و همکاری سازمان حفاظت محیط زیست از ابتدای سال ۱۴۰۴ اجرا خواهد شد.